بهبود قیمتهای صادراتی سیمان با اصلاح قیمت های داخلی ممکن است

صنعت سیمان در سالهای اخیر و همزمان با تحریم ها توانسته است به عنوان یکی از منافذ درآمدی برای اقتصاد ایران جهت کسب درآمدهای ارزی عمل کند و همچنین به رغم مشکلات فراوان توانسته است همچنان به عنوان یکی از صنایع استراتژیک در عرصه توسعه زیر ساخت ها و تداوم اشتغال نقش به سزایی ایفا کند. برای اطلاع بیستر از چالش ها و عملکردهای این صنعت حیاتی گفتگویی با ... دبیر انجمن کارفرمایی صنعت سیمان اجام داده ایم که مشروح آن در ادامه تقدیم شما می شود. مهندس شیخان معتقد است در شرایط تحریمی فعلی با اصلاح منطقی قیمت ها در بازار داخلی می توان به ارز آوری بیشتر صنعت سیمان در بازارهای صادراتی دست پیدا کرد.

در سال 99صنعت سیمان به دلیل توقف پروژه های عمرانی (در اثر کرونا)، مشکلات صادراتی با چالش های جدی مواجه شد،آیا در سال 1400 هم شاهد تداوم این چالش ها خواهیم بود؟

98 سال به نسبت خوبی برای صنعت سیمان بود. اما در99 سال، فراز و نشیب های فراوانی برای صنعت سیمان رقم خورد. سال 98 صنعت سیمان تقریبا از رکود خارج شد،در آستانه شکوفایی تولید قرار گرفت، قیمت های سیمان در سال 98به واقعی شدن نزدیک شد. اما در سال 99 علیرغم قول هایی که وزارت صمت در ارتباط با تعدیل قیمت سیمان داد، این اتفاق رخ نداد و تعدیل نا کافی قیمت در تیرماه 99 صورت گرفت واین اولین چالش صنعت سیمان در سال جاری بود.

ما در سال 98 تورم حدود 45 درصدی داشتیم؛ اما افزایش نرخی که به صنعت سیمان در تیرماه دادند حدود 20درصد بودو این بزرگترین چالش صنعت سیمان بود. انتظار صنعت و بازاراین بود قیمت ها به نحو بهتری اصلاح شود، که متاسفانه این اتفاق رقم نخورد.

ولی علیرغم اینکه پروژه های عمرانی متوقف شده بود و یا کمرنگ تر شده بود اتفاق خوبی که افتاد این بود که به دلیل ارزانی قیمت سیمان الگوی مصرف سیمان عوض شد. یعنی اصولا این قیمت پایین باعث شد که خیلی از سازندگان ساختمان‌ و ابنیه به سمت استفاده بیشتر از سیمان حرکت کنند و حتی به جای اسکلت فلزی و بلوک های سفالی از سازه های بتونی و بلوک های سیمانی استفاده شد و کمرنگ شدن تقاضای سیمان در پروژه های عمرانی از سمت ابنیه شهری جبران و باعث استفاده بیشتر از سیمان شد.

مطلب دوم افزایش بسیار زیاد کرایه های حمل بود، که امکان جا به جایی سیمان را از تولید کنندگان سلب کرد. این رشد در کرایه حمل باعث شده دیگراز مناطق پر تولید سیمان به مناطق پر مصرف حرکت سیمان نداشته باشیم. در نتیجه شرکتها در هر منطقه ای که فعالیت میکردند با توجه به افزایش درخواست سیمان برای سازه ها و ابنیه همان منطقه، تخفیف سنواتی و سوبسیدهای حمل راحذف کردند و این موجب رونق نسبی در صنعت سیمان شد و صنعت سیمان توانست چالش افزایش هزینه حمل و عدم اصلاح مناسب قیمت ها را از این طریق برطرف کند.

چالش دیگر، قطع گاز در زمستان بود که امسال اجازه داده نشد با نرخ یارانه ایی ذخیره سازی صورت گیرد و بعد با تصویب نرخ 300 تومانی برای هر لیتر مازوت که با کرایه حمل به 400 تا 450 تومان رسید، دوباره این صنعت را دچار چالش شدید کردند.

با قطع گاز، فشار زیادی به ناوگان حمل مازوت تحمیل شد و کارخانجات برای تامین سوخت دچار مشکل شدند. البته این چالش هم با همت کارشناسان و مدیران صنعت برطرف شد؛ ولی چالش بعدی قطع برق بود که موجب شد نتوانیم کلینکر را تولید و در بازار عرضه کنیم. زیرا قطع برق باعث توقف آسیاب‌های سیمانی و حتی کوره‌ها شد.

بعداز برطرف شدن این مشکل، اتفاق بعدی که رخ داد و طبیعی بود، کمبود سیمان در کشور بود. کمبودی با کاهش تولید در اثر چالش های پیش گفته رقم خورده بود، موجب تفاوت قیمت چشم گیر درب کارخانه با قیمت بازار شد. البته باید تاکید کنم که خوشبختانه در این روزهای پایانی سال تعادلی نسبی در بازار برقرار شده است.

در بحث صادرات سیمان بهترین سال صنعت سیمان همان سال 98 بود که در حدود 17 میلیون تن صادرات کلینکر و سیمان انجام گرفت. ولی در سال جاری تنها حدود 7درصد تولید سیمان صادرشد که نسبت به سال گذشته کاهشی بود. ولی حدود دوازده و نیم درصد کلینکرتولیدی ،صادرات کلینکر داشتیم که با سال گذشته همخوانی دارد؛ اما در مجموع صادرات افزایش پیدا نکرد.

اما در موضوع صادرات نکته مثبت این بود که در سال 99 نسبت به سال98 شرکت ها توانستند به صورت مناسبتری مشکلات نقل و انتقال ارز را حل کنند؛ ولی در بحث حمل، هزینه ما بسیار افزایش یافته که در نتیجه میتوان گفت صادرات سیمان و کلینکر از رقابت پذیری خارج شده که ضرورت دارد با همت همکارانمان با توجه به شرایط موجود و افزایش قیمت ارز در داخل کشوربتوانیم سطوح قیمت مناسبتری برای صادرات دست پیدا کنیم. اما چالشی که همچنان وجود دارداین هست که قیمت داخلی سیمان پایین است و چون قیمت داخلی پایین است در نتیجه قیمت سیمان صادراتی در مقایسه با قیمت سیمان در داخل کشور مقرون به صرفه تر است .صادرات هم ارز آوری دارد و هم باعث افزایش سود کا خانجات می شود؛ ولی اگر سیمان قیمتش منطقی شود قطعا تاثیرمستقیم بر قیمت صادرات میگذارد. و شاهد افزایش نرخهای صادراتی خواهیم بود.

باتوجه به اینکه در دنیا قیمت صادراتی بالاتر از قیمت های ما است و در منطقه هم قیمت سیمان حدود 55تا 60دلار است که ما به دلیل رقابت های موجود از آن بی بهره ایم در رابطه با فروش سیمان صادراتی ما همیشه توصیه می‌کنیم که رابطه منطقی بین قیمت داخلی و صادراتی پایه بر قرار شود تا بازار به تعادل برسد. اگر قیمت داخلی منطقی باشد قیمت های صادراتی هم به صورت خودکار بهبود پیدا می کند؛ به این دلیل که اکثر صادرات ما به کشورهای عراق- افغانستان و حوزه CIS توسط دلالان انجام میشود و این دلالان با توجه به قیمت های داخلی، خریدارسیمان ما هستند.

خوشبختانه با فعال شدن کارگروهای صادراتی در شرق کشور و جنوب کشور باعث ایجاد تعادل در قیمت صادراتی شده است

در سال 1400 بسیار خوشبین هستیم که این مشکلات که در سال 99 داشتیم به حداقل برسد اولین تلاش ما این است که قیمت منطقی شود دوما از ابتدای سال اعمال شود و ضمن اینکه در سال گذشته از قطع گاز و برق و مازوت بسیار ضربه خوردیم لذا برای برون رفت از این مشکل پیشنهاد کردیم توافقنامه ای سه جانبه بین وزارت صمت و وزارت نفت و انجمن انجام گردد مبنی براینکه اجازه دهند از ابتدای تابستان که نیاز به مازوت کم می باشد و قطع گاز نداریم بتوانیم با نرخ قیمت گاز مازوت را ذخیره کنیم و در زمان نیاز با نظر مدیریت پخش فراورده های نفتی پلمپ مخازن باز شود و از ذخایر مازوت استفاده کنیم و پیشنهادی به وزارت نفت دادیم که برنامه ریزی شده کوره ها را متوقف کنیم و در مقابل وزارت نفت نیز مبالغی را برای تشویق تولیدکنندگان لحاظ نماید تا در سراسر کشور بتوانیم فشار کمتری به مصرف گاز خانگی وارد کنیم

تشکیل انجمن کارفرمایی صنعت سیمان در طرح مشکلات ورفع انها چه سهمی داشته است؟

خوشبختانه انجمن صنعت سیمان تشکلی مهم و تاثیر گذار، چه در بخش داخل صنعت و چه بخش بیرون صنعت بوده است. دلیل این امر هم حضور موثر و همراهی مدیران هلدینگها و نمایندگان بخش خصوصی در ترکیب 9 نفره اعضای هیات مدیره انجمن است‌. سهمی که این مدیران در صنعت سیمان نمایندگی و هدایت می کنند بالای 75درصد است بنابراین تصمیماتی که در انجمن گرفته می‌شود برای اهالی خود صنعت قابل اجراست و به تصمیمات احترام میگذارد.

دوم اینکه انسجام مدیران این صنعت باعث شده در بیرون از خود صنعت هم دید مثبتی به انجمن داشته باشند. تلاش شده گزارش ها، آمارها و ارقامی که دولت و وزارت صمت به آن نیاز دارد، توسط انجمن با راه اندازی سامانه اطلاعاتی جمع آوری شود و به‌روز آمار و ارقامی ارایه شود که قابل استفاده و قابل استناداست.

آمارهای صادقانه منعکس شده در گزارش های انجمن در کنار همکاری خوبی که انجمن با مرکز پژوهش های مجلس و سایر ارگان‌ها داشته تا از این طریق تهیه گزارشات آسیب شناسی صنعتی و سایر مسائلی که برای صنعت سیمان پیش می آید به طور کامل وجه علمی و عملیاتی داشته باشد باعث شده تا جایگاه مدیریتی انجمن در میان نهادهای سیاست گذار و تصمیم ساز نیز تثبیت شود. کار دیگری که انجمن همواره انجام داده است هشدارهایی است که در زمان مناسب به مسئولین امر داده و چالش ها را از قبل پیش بینی کرده واعلام کرده است. در بحث قیمت گذاری هم تلاش کردیم از طریق راهکارهای درست این قیمت گذاری به بهترین نحو به سمت قیمت گذاری منطقی پیش ببریم.

توانسته ایم الگوهایی برای تعیین قیمت به وزارت صمت پیشنهاد بدهیم که در چالش هایی که برای صنعت رخ می دهد فشار کمتری به کارخانجات وارد شود.خوشبختانه مکاتبات انجمن رابه عنوان مرجع قبول کرده اندکه این خود برای انجمن حسن است و در ارزیابی انجمن صنعت سیمان را می توانیم یکی از تشکل های موفق بنامیم.

آیا مسئولان دولتی انچنان که باید متوجه جایگاه این تشکل ازنظر تخصصی بوده اند؟

وزارت صمت که متولی اصلی در بحث صنعت سیمان است بدون مشورت باانجمن تصمیم خاصی در مورد صنعت سیمان نمیگیرد و بهترین اطلاعاتی که در گزارشات وزارتخانه ای ارائه میدهند اکثر گزارشاتی است که انجمن در اختیار وزارتخانه گذاشته است و معتقدند امار و اطلاعات ما قابل استناد است و به آن میتوانیم افتخار کنیم که مرجعیت آمارهای انجمن در وزارتخانه قابل تایید است.

آیا چشم انداز مثبتی پیش روی بازارهای منطقه ای وصادراتی صنعت سیمان در سال آینده وجود دارد،

آیا به دلیل اهمال کارصورت گرفته این بازارهای،ازدست رفته تلقی می شود؟

بازارهای صادراتی ما بازار های منطقه هستند مثلا عراق مصرف کننده کلینکر ماست چون کلینکر ما دارای استاندارد و قیمت مناسبی است بنابراین بازار ما تغییری نخواهد کرد در حوزه cisما سال هاست همین روال صادرات را درحوزه خلیج فارس و افغانستان داریم طرف مقابل علیرغم چالش ها و افزایش هزینه حمل، قیمت ها را مناسب کرده است.

ما تا زمانی که سیمان و کلینکر با کیفیت تولید می کنیم و تا زمانی که قیمتمان به همین صورت است نسبت به منطقه قیمت پایین تری داریم پس کالایی را تولید می کنیم که قیمت و کیفیت مناسبی دارد، البته کشش قیمتی در بازارهای مختلف فرق میکند، با بررسی اجمالی که انجام دادیم شرکت توسعه صادرات صنعت سیمان که انجمن باعث و بانی تشکیل آن است وبازارهای مختلف را رصد میکند، خوشبختانه امکان افزایش نرخ های سیمان در بازار های هدف وجود دارد. منتهی بخش قیمت گذاری میتواند تاثیر گذار باشد و میتوان گفت که نقطه بهینه صادراتی رامیتوانیم در هر بازاری دریابیم و دقیقا اعلام کنیم به کارخانجات سیمان که میتوانند با استفاده ازاین نقطه بهینه قیمت واقعی را بدهند.

ضمن اینکه قیمت پایه صادراتی مطرح بوده که بتوانیم براساس پایه صادراتی مبادلات ارزی را برطرف کنیم ما سال گذشته توانستیم برای حفظ منافع کشور پایه صادراتی را با هماهنگی گمرک کشور ، افزایش دهیم که باعث ارز آوری بیشتر این صنعت شد و بسیار موثر هم بود که سیمان و کلینکر ارزان صادر نشود

آیا راهکاری برای حذف شبکه دلالی وکاهش فاصله قیمتی میان تولید کننده ومصرف کننده وجود دارد؟

وقتی قیمت دستوری باشد ولی قیمت بالاتر می رود پذیرش بازار باشد این معضل وجود دارد که واسطه ها از این موقعیت استفاده کنند و باعث تکرار اتفاقی می شودکه چندسال گذشته واسطه ها را وارد صنعت سیمان کرد. تا قبل از سال91 به این صورت دلال بازی درصنعت سیمان نداشتیم ،در سالهای 92 به بعد( تا اواسط سال 98) بدلیل رکود ساخت وساز در کشور کارخانجات ناچار به استفاده از حدود 65 تا 70 در صد ظرفیت شدند و برای حفظ روند تولید و اشتغال از یک طرف و عدم تمایل خریداران واقعی ( مصالح فروشان- صنایع سیمان بر و ...) از طرف دیگر موجب شد تا کارخانجات برای فروش محصولات خود و پرداخت هزینه های سرسام آور تولید – تخفیفهایی را از جمله سوبسید حمل در نظر بگیرند و علیرغم این امتیارات متاسفانه خریداران واقعی سیمان برای مشکلات مالیاتی که داشته مستقیم وارد خرید سیمان نشدند و نیاز شان را از طریق دلالان تامین می کردند که در حقیقت یکی از معضلات دلالان در این صنعت از همین موضوع بود که امید است در سال 1400 با تغییر رویکرد وزارت صمت برای قیمت گذاری سیمان و یا آزاد شدن قیمت سیمان و کاهش شکاف قیمت بین درب کارخانه و مصرف کننده شاهد تعادل در بازار و حذف واسطه های غیر ضرور در این صنعت باشیم.